Drukuj Eksport do pliku (MS Word)
Nazwa przedmiotu:
HISTORIA BUDOWY MIAST 1
Koordynator przedmiotu:
dr inż. arch. Alicja Szmelter, dr inż. arch. Monika Neff-Sawicka, dr inż. arch. Justyna Zdunek-Wielgołaska
Status przedmiotu:
Obowiązkowy
Poziom kształcenia:
Studia I stopnia
Program:
Architektura i Urbanistyka
Grupa przedmiotów:
HISTORIA ARCHITEKTURY I URBANISTYKI
Kod przedmiotu:
Semestr nominalny:
5 / rok ak. 2014/2015
Liczba punktów ECTS:
3
Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się:
Liczba punktów ECTS na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
Język prowadzenia zajęć:
polski
Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym:
Formy zajęć i ich wymiar w semestrze:
  • Wykład15h
  • Ćwiczenia30h
  • Laboratorium0h
  • Projekt0h
  • Lekcje komputerowe0h
Wymagania wstępne:
-
Limit liczby studentów:
Cel przedmiotu:
Zyskanie umiejętności: a) krytycznej obserwacji środowiska miasta, określenia jego cech indywidualnych oraz wyróżnienia wartości decydujących o tożsamości kulturowej miast i zespołów przestrzennych b) odczytywania treści planów i przestrzeni miast w odniesieniu do ich historycznych przekształceń oraz zasad kompozycji historycznych zespołów urbanistycznych, jako propedeutyka projektowania w kontekście kulturowym oraz propedeutyka ochrony, rewaloryzacji i rewitalizacji urbanistycznej oraz c) poznanie genezy i formy najwybitniejszych miast polskich i obcych oraz kluczowych etapów w rozwoju myśli urbanistycznej
Treści kształcenia:
Wykłady 1. Historia budowy miast w warsztacie architekta. Początki miast definicje określające pojęcie miasta, teorie dotyczące powstania miast najstarsze struktury protomiejskie i miejskie: Jerycho, Catal Hüyük, Hacilar, Ugarit Mezopotamia: Ur, Babilon, Chorsabad Egipt: uwarunkowania geograficzne, kompozycja monumentalnych zespołów grobowych i świątynnych; symbolika artefaktów miast: paleta Narmera, hieroglif oznaczający miasto; zespół piramidy w Sakkarze, osiedle robotnicze w Deir-el-Medina 2. Starożytność: kultury egejskie, urbanistyka Grecji archaicznej, klasycznej i hellenistycznej kultura minojska: Knossos, Malia, Gournia kultura mykeńska: Troja, Mykeny Grecja archaiczna: wielka kolonizacja basenu Morza Śródziemnego; Delfy jako ośrodek wiedzy o zakładaniu miast; typologia i relacje przestrzenne elementów tworzących miasto greckie: agory, akropole, portyki, prytanejony, buleuteriony, gimnazjony, stadiony; Olimpia system „per strigas” Grecja klasyczna: Ateny w dobie Peryklesa, Pireus; greccy myśliciele: Hippodamos z Miletu, Platon, Arystoteles Grecja hellenistyczna: Aleksander Wielki jako założyciel miast; Pella, Aleksandria, Pergamon 8. Starożytność: urbanistyka etruska i rzymska Etruskowie: zakładanie miast z użyciem osi „cardo” i „decumanus”; Marzabotto, Veje Rzymianie: pojęcia „forum”, „castrum”, „pomerium”, ”insulae” miernictwo rzymskie, ryty założycielskie miast i obozów rzymskich, „centuriacja”, drogi, akwedukty, kolonizacja rzymska struktura miasta: ulica kolumnadowa, zespół świątynny, „domus”, rzymska willa; Herkulanum, Palmyra, Apamea, Baalbek, Villa Hadriana Witruwiusz Bizancjum – Konstantynopol 4. Urbanistyka wczesnego średniowiecza na zachodzie Europy miasta rzymskie a początki urbanistyki średniowiecznej: Split, Arles, Orange, Akwilea, Paryż – Lutetia Parisiorum, Nimes, Lucca miasta na lagunach: Grado i wyspach: Mont Saint Michel plan opactwa Sankt Gallen cyrkulady miasta wież mieszkalnych: San Gimignano bastidy francuskie i angielskie: Aigues Mortes, Monpazier, Beaumont en Perigord, Salisbury miasta zähringenowskie: Fryburg 5. Próg lokacyjny na zachodzie Europy i w Polsce, wczesne i pełne średniowiecze pojęcie progu lokacyjnego: Magdeburg średniowieczne miasto portowe i jego model przestrzenny: Lubeka kształtowanie się osadnictwa na ziemiach polskich do początków XIII wieku: gród, podgrodzie, osady handlowe i służebne, aglomeracje grodowe: Gniezno, Przemyśl początki planowania miast na ziemiach polskich: Śląsk: Trzebnica, Niemcza; Wielkopolska: Poznań przedlokacyjny i lokacyjny; miasta Pomorza i Mazowsza: Malbork, Elbląg, Płock zakładanie miast przez Kazimierza Wielkiego 6. Typy miast średniowiecznych. Blaski i cienie średniowiecza kształtowanie ośrodków miast średniowiecznych w Europie Centralnej: Praga Czeska, Czeski Krumlow, Tabor, Kutna Hora, Czeskie Budziejowice, Lewocza, Kieżmark miasta południa Europy: Kordoba, Mediolan miasta i kremle Rosji: Moskwa szacunkowe wielkości miast polskich i zagranicznych, ich liczebność, wyposażenie rynków, zmiany w zabudowie działki, stan sanitarny miast, rozwój przedmieść 7. Teoria i praktyka w dobie renesansu. Miasto idealne i miasto przekształcane przekształcenia miast: nowe obiekty: Mantua; zespół: Kazimierz Dolny; dzielnice: Ferrara rozwój technik mierniczych i odwzorowania planów i przestrzeni miast: miasto w twórczości malarzy renesansu jako forpoczta projektów urbanistycznych interpretacje miasta witruwiańskiego, model antropomorficzny traktaty: Alberti, Filarete, Francesco di Giorgio Martini, Scamozzi, Leonardo, Serlio, Dürer, Palladio 8. Zrealizowane renesansowe „miasta idealne” i zespoły urbanistyczne (1 godzina wykładu) Sabbioneta, Palma Nuova, La Valleta, ulica Strada Nuova w Genui Uwaga: Przykłady ilustrujące zagadnienia mogą być w kolejnych latach zmieniane Ćwiczenia 1. Metoda szkicowania i analizowania oraz interpretacji przykładów. Podane są kryteria analizy planów i elementów kompozycji przestrzennej miast. Pokazane są sposoby graficznych oznaczeń elementów struktury urbanistycznej na planach historycznych (np. topografia i hydrografia terenu, elementy obronne miast: wały, mury, fosy, fortyfikacje etc.). Podane są kryteria rozróżnienia typów układów urbanistycznych i siatek parcelacji na ortogonalne, radialne, radialno-koncentryczne. Pokazane są różnice w układach miast o tkance organicznej i planowanej. Studenci szkicują wybrane przykłady metodą ”budowy szkicu” i nasycania go treścią, rozpoczynając od rysunku siatki podstawowych podziałów, oznaczenia głównych ulic i przestrzeni w mieście, rozmieszczając zidentyfikowane dominanty, zaznaczając kierunki parcelacji. Plany są uzupełnione szkicami perspektywicznymi. Szkice studentów są korygowane na bieżąco. przykłady: Babilon, osiedle El-Lahun 2. Egipt: zespoły Teb: światyń w Karnaku i Luksorze i kompozycja światyni Deir-el Bahari, jej relacja w stosunku do krajobrazu i rzeki oraz zespołu Amona Re w Karnaku; Tell–el-Amarna – miasto i osada budowniczych grobów 3. kultury egejskie Tiryns, Grecja doby archaicznej i klasycznej: Akragas - system „per strigas”. Ateny miasto, zespół Akropolu 4. Grecja doby klasycznej i hellenistycznej: Rozwój agory w Atenach, hippodamejska urbanistyka Miletu i Priene, hellenistyczna agora w Assos 5. Rzym: archetypy kompozycji starożytnego Rzymu, Pompeje fazy rozwoju, zespół forum, tkanka mieszkalna, rzymska ulica 6. Rzym: Forum Romanum, fora cesarskie 7. Obozy rzymskie Aosta i Timgad REPETYTORIUM Starożytność 8. Carcassonne, miasto Górne i Dolne Kolokwium nr 1 Starożytność (0,5 godziny) 9. modele miast: Berno, Środa Śląska, Chełmno 10. miasta portowe: Gdańsk, Toruń 11. Kraków – układ przedlokacyjny i lokacyjny, Kazimierz krakowski 12. Warszawa średniowieczna, Stare i Nowe Miasto, rozwój przedmieść 13. Wrocław przedlokacyjny i lokacyjny, REPETYTORIUM Średniowiecze 14. Średniowiecze Siena, Piza Kolokwium nr 2 Średniowiecze 15. Florencja – rozwój miasta od starożytności do renesansu
Metody oceny:
2 kolokwia, notatki z analizy poszczególnych przykładów opatrzone syntetycznymi szkicami, egzamin
Egzamin:
Literatura:
Podstawowa: 1. Wacław Ostrowski – Historia budowy miast, skrypt, Warszawa 1959, część I: urbanistyka starożytna, część II: urbanistyka średniowieczna, część III: urbanistyka nowożytna (włoska i inna), część IV: urbanistyka nowożytna (francuska, polska i inna), 2. Wacław Ostrowski – Materiały do historii budowy miast (ilustracje do skryptu), Warszawa 1955, 3. Wacław Ostrowski – Wprowadzenie do historii budowy miast. Ludzie i środowisko, Warszawa 1996, 4. Wacław Ostrowski – Urbanistyka współczesna, Warszawa 1975, 5. Tadeusz Tołwiński – Urbanistyka. Budowa miasta w przeszłości (tom I), Warszawa 1934 i 1947, 6. Wojciech Kalinowski – Zarys Historii budowy miast w Polsce do poł.XIX wieku, Toruń 1966, 7. Tadeusz Wróbel – Zarys historii budowy miast, Wrocław 1971, Inne publikacje: 1. Studia z historii budowy miast, praca zbiorowa, Warszawa 1955, 2. Wojciech Trzebiński – Działalność urbanistyczna magnatów i szlachty w Polsce XVIII wieku., Warszawa 1962, 3. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki – pismo poświęcone teorii i historii architektury i urbanistyki, zawierające wiele ważnych artykułów dotyczących historii budowy miast. Uzupełniająca: Podręczniki w językach obcych: 1. Leonardo Benevolo – Storia della citta’, Roma – Bari 1976 (oraz wydania w innych językach) 2. Spiro Kostof - The City Shaped. Urban Patterns and Meanings Through History, Boston - New York – London: A Bullfinch Press Book, 1991 3. Spiro Kostof - The City Assembled. The Elements of Urban Form Through History, Boston - New York – London: A Bullfinch Press Book (pierwsza edycja 1992), 1999 4. Pierre Lavedan – L’Historie de l’Urbanisme, Renaissance et temps modernes, Paris 1959 5. Joseph Rykwert - The Seduction of Place. The History and Future of the City. Oxford University Press 2000 6. Joseph Rykwert - The Idea of a Town, Berkeley 2001
Witryna www przedmiotu:
Uwagi:

Efekty uczenia się