Drukuj Eksport do pliku (MS Word)
Nazwa przedmiotu:
Krajowe i międzynarodowe środki ochrony podstawowych praw i wolności
Koordynator przedmiotu:
Dr Radosław Puchta
Status przedmiotu:
Obowiązkowy
Poziom kształcenia:
Studia I stopnia
Program:
Administracja
Grupa przedmiotów:
Obieralne
Kod przedmiotu:
A13_KMSOPPW
Semestr nominalny:
5 / rok ak. 2018/2019
Liczba punktów ECTS:
3
Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się:
75 godz., w tym: praca na ćwiczenia - 30 godz.; praca własna studenta - 45 godz. (przeczytanie i opanowanie literatury, aktów normatywnych i orzecznictwa; rozwiązywanie kazusów i innych prac pisemnych)
Liczba punktów ECTS na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
1,2 pkt ECTS
Język prowadzenia zajęć:
polski
Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym:
0
Formy zajęć i ich wymiar w semestrze:
  • Wykład0h
  • Ćwiczenia30h
  • Laboratorium0h
  • Projekt0h
  • Lekcje komputerowe0h
Wymagania wstępne:
Przedmiot – należący do kategorii obieralnych – dedykowany jest dla studentów III roku studiów licencjackich realizowanych w trybie stacjonarnym. Student, przystępując do zajęć, powinien mieć co najmniej podstawową wiedzę na temat wolności i praw człowieka – uzyskaną w szczególności w ramach przedmiotu obowiązkowego z prawa konstytucyjnego.
Limit liczby studentów:
grupa obieralna
Cel przedmiotu:
Celem zajęć jest przedstawienie, usystematyzowanie i pogłębienie wiedzy na temat krajowych i międzynarodowych środków ochrony podstawowych praw i wolności człowieka i obywatela. Tematyka ćwiczeń obejmuje szczegółowe zagadnienia związane z realizacją konstytucyjnych uprawnień, takich jak prawo dostępu do sądu, prawo do złożenia skargi konstytucyjnej do Trybunału Konstytucyjnego oraz prawo dostępu do Rzecznika Praw Obywatelskich. Omówione zostaną również międzynarodowy, europejski i unijny systemy ochrony podstawowych praw i wolności, oparte na Międzynarodowych Paktach Praw Człowieka, Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
Treści kształcenia:
1. PRAWA I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA JAKO PRZEDMIOT REGULACJI PRAWNEJ. 1.1. Prawa i wolności człowieka jako instytucje prawne. 1.2.Systematyka i charakterystyka podstawowych systemów ochrony praw i wolności. 1.3. Kształtowanie się zarówno międzynarodowych i europejskich systemów ochrony podstawowych praw i wolności, jak i krajowego systemu ochrony. 1.4. Konstytucja jako akt wysłowiający konstytucyjne prawa i wolności. 1.5. Podstawowe międzynarodowe i europejskie akty normatywne regulujące problematykę ochrony praw i wolności człowieka. 2. OCHRONA PRAW I WOLNOŚCI PODSTAWOWYCH PRZED SĄDAMI KRAJOWYMI. 2.1. Istota i treść konstytucyjnego prawa do sądu. Zakaz zamykania sądowej drogi dochodzenia naruszonych praw i wolności. 2.2. Struktura sądów w Polsce i charakter spraw rozpoznawanych przez poszczególne kategorie sądów. 2.3. Ochrona podstawowych praw i wolności w postępowaniach sądowych. Zasada bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji dotyczących praw i wolności oraz pierwszeństwo międzynarodowych i unijnych aktów prawnych przed ustawami. 3. OCHRONA PRAW I WOLNOŚCI KONSTYTUCYJNYCH PRZED TRYBUNAŁEM KONSTYTUCYJNYM. 3.1. Trybunał Konstytucyjny jako gwarant poszanowania konstytucyjnych praw i wolności. 3.2. Formy kontroli zgodności aktów prawnych z konstytucyjnymi prawami i wolnościami. Tryby inicjowania kontroli. 3.3. Skarga konstytucyjna jako indywidualny środek ochrony praw i wolności. 4. SKARGA KONSTYTUCYJNA DO TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO. 4.1. Polski model skargi konstytucyjnej na tle porównawczym. 4.2. Konstytucyjne przesłanki wniesienia skargi konstytucyjne. 4.3. Ustawowe wymagania formalne dotyczące sporządzenia i wniesienia skargi konstytucyjnej. 4.4. Tryb rozpoznania skargi konstytucyjnej przez Trybunał Konstytucyjny. 4.5. Skutki rozpoznania skargi konstytucyjnej dla skarżącego i całego systemu prawnego. 5. RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH I INNE ORGANY RZECZNIKOWSKIE. 5.1. Geneza i charakter instytucji ombudsmana. 5.2. Polski model ombudsmana i jego geneza. 5.3. Pozycja ustrojowa, zadania i kompetencje Rzecznika Praw Obywatelskich obecnie. 5.4. Zasady dochodzenia ochrony praw i wolności przed Rzecznikiem Praw Obywatelskich. 5.5. Środki prawne przysługujące Rzecznikowi Praw Obywatelskich służące zapewnieniu ochrony praw i wolności. 5.6. Rzecznik Praw Dziecka i inne krajowe organy rzecznikowskie – ich status i zadania. 6. OCHRONA PRAW I WOLNOŚCI W SYSTEMIE ORGANIZACJI NARODÓW ZJEDNOCZONYCH (ONZ). 6.1.Organizacja Narodów Zjednoczonych a ochrona praw i wolności człowieka. Karta Narodów Zjednoczonych. 6.2. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka – status prawny i treść. 6.3. Międzynarodowe Pakty Praw – status prawny i treść. 6.4. Komitet Praw Człowieka. 6.5. Inne traktaty w systemie ONZ. 7. EUROPEJSKI SYSTEM OCHRONY PRAW I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA. 7.1. Rada Europy a ochrona praw i wolności człowieka. 7.2. Europejska Konwencja Praw Człowieka – status prawny i treść. 7.3. Europejski Trybunał Praw Człowieka – organizacja i zakres właściwości. 7.4. Typy skarg do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i zasady ich rozpoznawania. 7.5. Wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i ich skutki. 7.6. Inne konwencje w systemie Rady Europy. 8. UNIJNY SYSTEM OCHRONY PRAW I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA. 8.1. Unia Europejska a ochrona praw i wolności człowieka. 8.2. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej – status prawny, treść oraz warunki powoływania się na jej przepisy. 8.3. Przystąpienie Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. 8.4. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej – organizacja i zakres właściwości. 8.5. Sądy krajowe jako sądu europejskie. 9. INNE REGIONALNE SYSTEMY OCHRONY PODSTAWOWYCH PRAW I WOLNOŚCI. 9.1. Międzyamerykański system ochrony praw i wolności. 9.2. Afrykański system ochrony praw i wolności. 10. WSPÓŁCZESNE TENDENCJE W ZAKRESIE OCHRONY PODSTAWOWYCH PRAW I WOLNOŚCI CZŁOWIEKA.
Metody oceny:
Efekty uczenia się będą na bieżąco weryfikowane podczas zajęć. Ocenie będą podlegały: przygotowywane wystąpienia, aktywność podczas dyskusji, prace pisemne sporządzane samodzielnie przez studentów poza zajęciami (w domu). Nieprzygotowanie do zajęć może rodzić konieczność dodatkowego zaliczenia materiału na dyżurze. Obecność studenta na zajęciach (ćwiczeniach) jest obowiązkowa i będzie weryfikowana na każdych zajęciach przez sprawdzenie listy obecności. W ciągu semestru student nie może przekroczyć limitu dwóch (2) nieobecności. W wypadku wystąpienia szczególnej sytuacji losowej zasady usprawiedliwienia nieobecności ponad wskazany limit, w tym sposób zaliczenia materiału, ustali indywidualnie kierownik przedmiotu. Końcowa weryfikacji efektów uczenia się będzie miała formę sprawdzianu pisemnego (kolokwium zaliczeniowego), który będzie przeprowadzony na przedostatnich zajęciach z przedmiotu zgodnie z planem zajęć obowiązującym na WAiNS w roku akad. 2019/2020 (zob.: https://www.ans.pw.edu.pl/index.php/Studenci/Plany-zajec) – przy użyciu środków pracy zdalnej (MC „Forms”/MC „Teams”). Kolokwium zaliczeniowe będzie polegało na rozwiązaniu kazusu i odpowiedzi na wybrane jedno z dwóch pytań otwartych. Uzyskanie pozytywnego wyniku z kolokwium zaliczeniowego wymaga uzyskania co najmniej 50%+1 pkt możliwych do zdobycia z pracy. Podczas kolokwium student może korzystać wyłącznie z papierowej wersji (w formie książkowej lub wydruku) tekstów Konstytucji RP z 1997 r., Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Niedopuszczalne jest posługiwanie się jakimikolwiek innymi materiałami. Podstawą oceny końcowej z przedmiotu będą: a) aktywność podczas zajęć; b) oceny z prac pisemnych i wystąpień; c) wynik sprawdzianu pisemnego (kolokwium zaliczeniowego). Warunkiem przystąpienia do tego sprawdzianu będzie nieprzekroczenie limitu nieobecności.
Egzamin:
nie
Literatura:
LITERATURA PODSTAWOWA: - W. Brzozowski, A. Krzywoń, M. Wiącek, Prawa człowieka, Wydawnictwo Wolters Kluwer, wydanie 1, Warszawa 2018. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: - M. Chmaj (red.), Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2016; - B. Gronowska, T. Jasudowicz i in., Prawa człowieka i ich ochrona, Wydawnictwo TNOiK, wydanie 2, Toruń 2010; - J. Hołda, Z. Hołda, D. Ostrowska, Prawa człowieka. Zarys wykładu, Wydawnictwo Wolters Kluwer, wydanie 4, Warszawa 2014; - M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukowska, Prawa człowieka i systemy ich ochrony. Zarys wykładu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2004.
Witryna www przedmiotu:
do uzupełnienia
Uwagi:
do uzupełnienia

Efekty uczenia się

Profil ogólnoakademicki - wiedza

Charakterystyka W_1
Po ukończeniu zajęć student ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat krajowych i międzynarodowych środków ochrony podstawowych praw i wolności. W szczególności potrafi wskazać podstawowe sposoby poszukiwania ochrony przed organami polskimi oraz zna zasadnicze uwarunkowania prawne dotyczące dostępu do sądu, wniesienia skargi konstytucyjnej do Trybunału Konstytucyjnego i skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich.
Weryfikacja: Wiedza studenta będzie weryfikowana na bieżąco podczas zajęć w ramach dyskusji nad omawianymi na nich zagadnieniami. Będą bowiem brane pod uwagę przygotowanie merytoryczne studenta do zajęć i jego aktywność. Będzie sprawdzana również umiejętność zastosowania wiedzy podczas rozwiązywania samodzielnie kazusów lub opracowywania krótkich prac pisemnych. Weryfikacja końcowa wiedzy studenta będzie miała formę sprawdziany pisemnego (kolokwium zaliczeniowego) na koniec cyklu zajęć.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_W11, K_W01, K_W03
Powiązane charakterystyki obszarowe: II.T.P6S_WK, II.S.P6S_WG.1, II.S.P6S_WG.2, I.P6S_WG, II.H.P6S_WG.1.o, I.P6S_WK, II.S.P6S_WG.3, II.H.P6S_WG/K.o
Charakterystyka W_2
Po zakończeniu zajęć student potrafi również wskazać i scharakteryzować międzynarodowe i europejskie systemy ochrony podstawowych praw i wolności, a także zna treść aktów normatywnych składających się na te systemy oraz zasady powoływania się na nie przed organami krajowymi i międzynarodowymi. Zna podstawowe rozwiązania prawne dotyczące organizacji i funkcjonowania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu.
Weryfikacja: Wiedza studenta będzie weryfikowana na bieżąco podczas zajęć w ramach dyskusji nad omawianymi na nich zagadnieniami. Będą bowiem brane pod uwagę przygotowanie merytoryczne studenta do zajęć i jego aktywność. Będzie sprawdzana również umiejętność zastosowania wiedzy podczas rozwiązywania samodzielnie kazusów lub opracowywania krótkich prac pisemnych. Weryfikacja końcowa wiedzy studenta będzie miała formę sprawdziany pisemnego (kolokwium zaliczeniowego) na koniec cyklu zajęć.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_W01, K_W03, K_W05
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_WG, II.S.P6S_WG.1, II.S.P6S_WG.2, II.H.P6S_WG.1.o, I.P6S_WK, II.S.P6S_WG.3, II.H.P6S_WG/K.o

Profil ogólnoakademicki - umiejętności

Charakterystyka U_1
Po zakończeniu zajęć student potrafi zidentyfikować sytuacje polegające na naruszeniu podstawowych praw i wolności człowieka i dokonać ich kwalifikacji w świetle przepisów aktów normatywnych zawierających gwarancje ochrony takich praw i wolności (Konstytucji, Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Karty Praw Podstawowych UE). Umie wskazać w tych aktach adekwatne przepisy, na które można się powołać w wypadku naruszenia konkretnych praw lub wolności. Zna podstawowe warunki i tryb powoływania się na te akty przed krajowymi i międzynarodowymi organami ochrony.
Weryfikacja: Umiejętności studenta będą weryfikowane w toku zajęć w ramach dyskusji nad omawianymi na nich zagadnieniami, poprzez rozwiązywanie kazusów i przygotowywanie samodzielne krótkich prac pisemny, a także przy okazji kolokwium zaliczeniowego. W szczególności student, formułując swój pogląd o możliwości powołania się na określony akt normatywny w celu uzyskania ochrony w określonych okolicznościach, powinien umieć wykazać się znajomością przesłanek i trybu powoływania się na ten akt.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_U01, K_U02, K_U06
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_UW, II.S.P6S_UW.1, II.S.P6S_UW.2.o, II.S.P6S_UW.3.o, II.H.P6S_UW.1, I.P6S_UU
Charakterystyka U_2
Po zakończeniu zajęć student potrafi sporządzić - na tle niezłożonej sytuacji faktycznej - pismo (np. skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich) z żądaniem udzielenia ochrony przed naruszeniem podstawowych praw lub wolności.
Weryfikacja: Umiejętności studenta będą weryfikowane przy okazji rozwiązywania kazusów i sporządzenia krótkich prac pisemnych.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_U01, K_U02, K_U08
Powiązane charakterystyki obszarowe: II.H.P6S_UW.1, I.P6S_UW, I.P6S_UK, II.S.P6S_UW.1, II.S.P6S_UW.2.o, II.S.P6S_UW.3.o

Profil ogólnoakademicki - kompetencje społeczne

Charakterystyka K_1
Student rozumie wagę i znaczenie gwarancji instytucjonalnych i proceduralnych z zakresu ochrony podstawowych praw i wolności człowieka. Rozumie potrzebę zapewnienia efektywności polskich organów ochrony, takich jak sądy, Trybunał Konstytucyjny czy Rzecznik Praw Obywatelskich. Umie również ocenić znaczenie członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych i europejskich systemach ochrony praw człowieka, w szczególności rozumie wagę i znaczenie orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w tej dziedzinie.
Weryfikacja: Kompetencja studenta będzie sprawdzana podczas dyskusji na zajęciach na temat omawianych problemów, a także poprzez rozwiązywanie kazusów i innych prac pisemnych oraz w drodze kolokwium zaliczeniowego. Student powinien wykazać się zdolnością samodzielnego formułowania uargumentowanego stanowiska na temat wagi i znaczenia gwarancji instytucjonalnych i proceduralnych w zakresie ochrony podstawowych praw i wolności.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_K01, K_K04, K_K05
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_KO