Drukuj Eksport do pliku (MS Word)
Nazwa przedmiotu:
Chemia i fizykochemia produktów naftowych
Koordynator przedmiotu:
dr inż. Marzena Majzner
Status przedmiotu:
Obowiązkowy
Poziom kształcenia:
Studia I stopnia
Program:
Technologia Chemiczna
Grupa przedmiotów:
Wspólne dla specjalności
Kod przedmiotu:
CS1A_71
Semestr nominalny:
6 / rok ak. 2020/2021
Liczba punktów ECTS:
3
Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się:
Wykłady: liczba godzin według planu studiów - 45, zapoznanie ze wskazaną literaturą - 15, przygotowanie do egzaminu - 15, razem - 75; Razem - 75
Liczba punktów ECTS na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
Wykłady - 45 h, razem - 45 h; Razem - 45 h = 1,8 ECTS
Język prowadzenia zajęć:
polski
Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym:
0
Formy zajęć i ich wymiar w semestrze:
  • Wykład45h
  • Ćwiczenia0h
  • Laboratorium0h
  • Projekt0h
  • Lekcje komputerowe0h
Wymagania wstępne:
-
Limit liczby studentów:
Wykłady: min. 15
Cel przedmiotu:
Celem przedmiotu jest uzyskanie przez studenta wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych w zakresie: badania chemicznych i fizycznych właściwości produktów naftowych, określania zależności pomiędzy procesami produkcji produktów naftowych a ich właściwościami chemicznymi i fizycznymi, oceny jakości produktów naftowych, określania wpływu właściwości chemicznych i fizycznych produktów naftowych na ich właściwości eksploatacyjne, określania wpływu właściwości chemicznych i fizycznych produktów naftowych na ich możliwości aplikacyjne, konsekwencji stosowania produktów naftowych dla środowiska naturalnego.
Treści kształcenia:
W1 - Produkty naftowe (wiadomości ogólne) - rodzaje produktów naftowych i przedstawiciele poszczególnych rodzajów produktów naftowych; podstawy klasyfikacji produktów naftowych; właściwości chemiczne i fizyczne węglowodorów a właściwości chemiczne i fizyczne produktów naftowych; technologie przeróbki ropy naftowej a właściwości chemiczne i fizyczne produktów naftowych; współczesne wymagania jakościowe dotyczące produktów naftowych a właściwości chemiczne i fizyczne produktów naftowych; obszary zastosowania produktów naftowych; W2 - Benzyny do pojazdów samochodowych - ustawodawstwo i normy przedmiotowe; charakterystyczne właściwości chemiczne i fizyczne; metody analizy właściwości chemicznych i fizycznych oraz normy dotyczące metod analizy; właściwości chemiczne i fizyczne a właściwości eksploatacyjne; W3 - Benzyny do pojazdów samochodowych - komponenty (rodzaje, właściwości chemiczne i fizyczne, wpływ na właściwości eksploatacyjne, zawartość w produktach finalnych); dodatki uszlachetniające (rodzaje, funkcja, mechanizm działania, przykładowe związki chemiczne); W4 - Benzyny do pojazdów samochodowych - ekologiczne aspekty eksploatacji; trendy rozwojowe w dziedzinie jakości (z uwzględnieniem nowych rozwiązań w konstrukcji pojazdów samochodowych z silnikiem o zapłonie iskrowym); W5 - Paliwa lotnicze (paliwa do turbinowych silników lotniczych) - ustawodawstwo i normy przedmiotowe; rodzaje paliw (paliwa typu nafty lotniczej i paliwa szerokofrakcyjne); charakterystyczne właściwości chemiczne i fizyczne; metody analizy właściwości chemicznych i fizycznych oraz normy dotyczące metod analizy; właściwości chemiczne i fizyczne a właściwości eksploatacyjne; W6 - Paliwa lotnicze (paliwa do turbinowych silników lotniczych) - komponenty (rodzaje, właściwości chemiczne i fizyczne, wpływ na właściwości eksploatacyjne, zawartość w produktach finalnych); dodatki uszlachetniające (rodzaje, funkcja, mechanizm działania, przykładowe związki chemiczne); problemy związane z dystrybucją (zanieczyszczenia stałe, związki powierzchniowo-czynne, woda); ekologiczne aspekty eksploatacji; trendy rozwojowe w dziedzinie jakości; W7 - Oleje napędowe do pojazdów samochodowych - ustawodawstwo i normy przedmiotowe; charakterystyczne właściwości chemiczne i fizyczne; metody analizy właściwości chemicznych i fizycznych oraz normy dotyczące metod analizy; właściwości chemiczne i fizyczne a właściwości eksploatacyjne; W8 - Oleje napędowe do pojazdów samochodowych - komponenty (rodzaje, właściwości chemiczne i fizyczne, wpływ na właściwości eksploatacyjne, zawartość w produktach finalnych); dodatki uszlachetniające (rodzaje, funkcja, mechanizm działania, przykładowe związki chemiczne); W9 - Oleje napędowe do pojazdów samochodowych - ekologiczne aspekty eksploatacji; trendy rozwojowe w dziedzinie jakości (z uwzględnieniem nowych rozwiązań w konstrukcji pojazdów samochodowych z silnikiem o zapłonie samoczynnym); W10 - Oleje opałowe - ustawodawstwo i normy przedmiotowe; rodzaje (oleje opałowe lekkie i oleje opałowe ciężkie); charakterystyczne właściwości chemiczne i fizyczne; metody analizy właściwości chemicznych i fizycznych oraz normy dotyczące metod analizy; właściwości chemiczne i fizyczne a właściwości eksploatacyjne; komponenty (rodzaje, właściwości chemiczne i fizyczne, wpływ na właściwości eksploatacyjne, zawartość w produktach finalnych); dodatki uszlachetniające (rodzaje, funkcja, mechanizm działania, przykładowe związki chemiczne); ekologiczne aspekty eksploatacji; trendy rozwojowe w dziedzinie jakości; W11 - Oleje smarowe - ustawodawstwo i normy/specyfikacje przedmiotowe; rodzaje (oleje motoryzacyjne i oleje przemysłowe); klasyfikacje jakościowe i lepkościowe; charakterystyczne właściwości chemiczne i fizyczne olejów smarowych; metody analizy właściwości chemicznych i fizycznych oraz normy dotyczące metod analizy; W12 - Oleje smarowe - właściwości chemiczne i fizyczne a właściwości eksploatacyjne; zjawiska zachodzące w olejach smarowych w warunkach eksploatacji; zmiany właściwości chemicznych i fizycznych w wyniku eksploatacji; technologie otrzymywania bazowych olejów smarowych a właściwości chemiczne i fizyczne, dodatki uszlachetniające (rodzaje, funkcja, mechanizm działania, przykładowe związki chemiczne); właściwości chemiczne i fizyczne a obszary zastosowania; ekologiczne aspekty eksploatacji; trendy rozwojowe w dziedzinie jakości; W13 - Smary plastyczne - ustawodawstwo i specyfikacje przedmiotowe; klasyfikacja (klasyfikacja na podstawie penetracji), rodzaje (smary plastyczne motoryzacyjne i smary plastyczne przemysłowe); skład (oleje bazowe, zagęszczacze, dodatki uszlachetniające); cechy odróżniające smary plastyczne od olejów smarowych; metody badań właściwości eksploatacyjnych oraz normy dotyczące metod analizy; właściwości chemiczne i fizyczne a obszary zastosowania; W14 - Stałe węglowodory naftowe - ustawodawstwo i normy/specyfikacje przedmiotowe; rodzaje (parafiny, cerezyny, wazeliny); charakterystyczne właściwości chemiczne i fizyczne; metody analizy właściwości chemicznych i fizycznych oraz normy dotyczące metod analizy; technologie otrzymywania a właściwości chemiczne i fizyczne; właściwości chemiczne i fizyczne a obszary zastosowania; trendy rozwojowe w dziedzinie jakości; W15 - Asfalty - ustawodawstwo i normy przedmiotowe; rodzaje (asfalty do zastosowań drogowych (asfalty drogowe, twarde asfalty drogowe, asfalty modyfikowane polimerami, asfalty fluksowane i upłynnione) i asfalty do zastosowań przemysłowych (asfalty utlenione, twarde asfalty przemysłowe)); skład chemiczny a typy układów koloidalnych; charakterystyczne właściwości chemiczne i fizyczne; metody analizy właściwości chemicznych i fizycznych oraz normy dotyczące metod analizy; technologie otrzymywania a właściwości chemiczne i fizyczne; właściwości chemiczne i fizyczne a obszary zastosowania.
Metody oceny:
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z pisemnego egzaminu. Pisemny egzamin składa się z: części testowej i części opisowej. Część testowa egzaminu obejmuje 30 pytań testowych. Część opisowa egzaminu obejmuje 5 pytań opisowych. Student może uzyskać maksimum 30 pkt za część testową egzaminu i maksimum 20 pkt za część opisową egzaminu. Warunkiem otrzymania pozytywnej oceny z egzaminu jest uzyskanie minimum 16 pkt z części testowej egzaminu oraz minimum 11 pkt z części opisowej egzaminu. Student ma prawo wyboru dowolnego spośród wyznaczonych terminów egzaminu w sesjach egzaminacyjnych. Za aktywny udział w dyskusjach podczas wykładów student może uzyskać maksimum 5 pkt, które są wliczane do sumy punktów uwzględnianej podczas wystawiania oceny z przedmiotu. Przeliczenie liczby punktów na ocenę z przedmiotu jest przeprowadzane w następujący sposób: < 27 pkt - 2,0 (dwa); 27 pkt - 32 pkt - 3,0 (trzy); 33 pkt - 38 pkt - 3,5 (trzy i pół); 39 pkt - 44 pkt - 4,0 (cztery); 45 pkt - 50 pkt - 4,5 (cztery i pół); 51 pkt - 55 pkt - 5,0 (pięć). W wyniku zaliczenia przedmiotu student uzyskuje 3 punkty ECTS.
Egzamin:
tak
Literatura:
1. Baczewski K., Kałdoński T.: Paliwa do silników o zapłonie iskrowym, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2005; 2. Baczewski K., Kałdoński T.: Paliwa do silników o zapłonie samoczynnym, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 2008; 3. Zwierzycki W.: Oleje, paliwa i smary dla motoryzacji i przemysłu, Rafineria Nafty GLIMAR SA, Wydawnictwo i Zakład Poligrafii Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2001; 4. Podniało A.: Paliwa, oleje i smary w ekologicznej eksploatacji, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2002; 5. Czarny R.: Smary plastyczne, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2004; 6. Kajdas C.: Stałe węglowodory naftowe, Biuro Wydawnicze „Chemia”, Warszawa 1972; 7. Zieliński J. (red.), Bukowski A. (red.): Wybrane właściwości asfaltów naftowych i kompozycji asfaltowo-polimerowych, Ćwiczenia laboratoryjne, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2007; 9. Błażejowski K., Wójcik-Wiśniewska M., Baranowska W.: Poradnik asfaltowy, ORLEN Asfalt Sp. z o.o., Płock 2018; 9. Surygała J.: Vademecum rafinera: ropa naftowa: właściwości, przetwarzanie, produkty, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2006; 10. Grzywa E., Molenda J.: Technologia podstawowych syntez organicznych, Tom 1, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2008; 11. Kajdas C.: Chemia i fizykochemia ropy naftowej, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1979; 12. Gurewicz I. Ł.: Własności i przeróbka pierwotna ropy naftowej i gazu, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1975; 13. Speight J. G.: The Chemistry and Technology of Petroleum, CRC Press, Taylor & Francis Group, Boca Raton 2014; 14. Totten G. E., Westbrook S. R., Shah R. J.: Fuels and Lubricants Handbook: Technology, Properties, Performance, and Testing, ASTM International, Glen Burnie 2003; 15. Nadkarni R. A.: Guide to ASTM Test Methods for the Analysis of Petroleum Products and Lubricants, ASTM International, West Conshohocken 2007; 16. Elvers B.: Handbook of Fuels: Energy Sources for Transportation, WILEY-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim 2008; 17. Mortier R. M., Fox M. F., Orszulik S.: Chemistry and Technology of Lubricants, Springer-Verlag New York Inc., New York 2010; 18. Pillon L. Z.: Interfacial Properties of Petroleum Products, CRC Press, Taylor & Francis Group, Boca Raton 2007; 19. Read J., Whiteoak D.: The Shell Bitumen Handbook, Thomas Telford Ltd, London 2003
Witryna www przedmiotu:
-
Uwagi:
Program studiów opracowany na podstawie programu nauczania zmodyfikowanego w ramach Zadania 8 Programu NERW.

Efekty uczenia się

Profil ogólnoakademicki - wiedza

Charakterystyka W13
Potrafi scharakteryzować rodzaje produktów naftowych i przedstawicieli poszczególnych rodzajów tych produktów. Potrafi definiować chemiczne i fizyczne właściwości charakterystyczne dla danego rodzaju produktów naftowych. Potrafi wskazać obszary zastosowania produktów naftowych.
Weryfikacja: Udział w dyskusji; Pisemny egzamin
Powiązane charakterystyki kierunkowe: C1A_W13
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_WG.o
Charakterystyka W14
Posiada podstawową wiedzę o trendach rozwojowych w zakresie jakości produktów naftowych. Posiada podstawową wiedzę o trendach rozwojowych w zakresie właściwości eksploatacyjnych produktów naftowych.
Weryfikacja: Udział w dyskusji; Pisemny egzamin
Powiązane charakterystyki kierunkowe: C1A_W14
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_WG.o
Charakterystyka W15
Zna metody analizy chemicznych i fizycznych właściwości produktów naftowych. Potrafi wybrać metody analizy chemicznych i fizycznych właściwości produktów naftowych w celu klasyfikacji tych produktów. Potrafi zaproponować metody analizy chemicznych i fizycznych właściwości produktów naftowych w celu oceny jakości tych produktów.
Weryfikacja: Udział w dyskusji; Pisemny egzamin
Powiązane charakterystyki kierunkowe: C1A_W15
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_WG.o

Profil ogólnoakademicki - umiejętności

Charakterystyka U01
Potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych źródeł w zakresie: badania chemicznych i fizycznych właściwości produktów naftowych, określania zależności pomiędzy procesami produkcji produktów naftowych a ich właściwościami chemicznymi i fizycznymi, oceny jakości produktów naftowych, określania wpływu właściwości chemicznych i fizycznych produktów naftowych na ich właściwości eksploatacyjne, określania wpływu właściwości chemicznych i fizycznych produktów naftowych na ich możliwości aplikacyjne, konsekwencji stosowania produktów naftowych dla środowiska naturalnego oraz integrować te dane, dokonywać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski i formułować opinie.
Weryfikacja: Udział w dyskusji; Pisemny egzamin
Powiązane charakterystyki kierunkowe: C1A_U01
Powiązane charakterystyki obszarowe: P6U_U
Charakterystyka U15
Potrafi określać zależności pomiędzy właściwościami chemicznymi i fizycznymi produktów naftowych a procesami wytwarzania tych produktów.
Weryfikacja: Udział w dyskusji; Pisemny egzamin
Powiązane charakterystyki kierunkowe: C1A_U15
Powiązane charakterystyki obszarowe: III.P6S_UW.o
Charakterystyka U16
Potrafi określać wpływ właściwości chemicznych i fizycznych produktów naftowych na właściwości eksploatacyjne tych produktów.
Weryfikacja: Udział w dyskusji; Pisemny egzamin
Powiązane charakterystyki kierunkowe: C1A_U16
Powiązane charakterystyki obszarowe: III.P6S_UW.o
Charakterystyka U17
Potrafi określać wpływ właściwości chemicznych i fizycznych produktów naftowych na jakość tych produktów.
Weryfikacja: Udział w dyskusji; Pisemny egzamin
Powiązane charakterystyki kierunkowe: C1A_U17
Powiązane charakterystyki obszarowe: III.P6S_UW.o

Profil ogólnoakademicki - kompetencje społeczne

Charakterystyka K01
Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się w obszarze dotyczącym opracowywanych i dostępnych na rynku rodzajów produktów naftowych i przedstawicieli poszczególnych rodzajów tych produktów. Rozumie konieczność ciągłego dokształcania się w obszarze dotyczącym jakości produktów naftowych.
Weryfikacja: Udział w dyskusji; Pisemny egzamin
Powiązane charakterystyki kierunkowe: C1A_K01
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_KK
Charakterystyka K02
Ma świadomość ważności i rozumie skutki wpływu stosowania produktów naftowych na środowisko i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje.
Weryfikacja: Udział w dyskusji; Pisemny egzamin
Powiązane charakterystyki kierunkowe: C1A_K02
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_KR