Drukuj Eksport do pliku (MS Word)
Nazwa przedmiotu:
Projektowanie Procedur Pomiarowych
Koordynator przedmiotu:
dr hab. inż. Zbigniew Humienny, dr hab. inż. Olga Iwasińska-Kowalska
Status przedmiotu:
Obowiązkowy
Poziom kształcenia:
Studia I stopnia
Program:
Mechatronika
Grupa przedmiotów:
Obowiązkowe
Kod przedmiotu:
PPP
Semestr nominalny:
7 / rok ak. 2021/2022
Liczba punktów ECTS:
2
Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się:
wykład 15 godzin, laboratorium 15 godzin, przygotowanie do zajęć laboratoryjnych 15 godzin, wykonanie sprawozdań 5 suma 50 = 2 ECTS
Liczba punktów ECTS na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
wykład 15 godzin, laboratorium 15 godzin, konsultacje 3 suma 33 = 1,5 ECTS
Język prowadzenia zajęć:
polski
Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym:
laboratorium 15 godzin, przygotowanie do zajęć laboratoryjnych 15 godzin suma = 1 ECTS
Formy zajęć i ich wymiar w semestrze:
  • Wykład15h
  • Ćwiczenia0h
  • Laboratorium15h
  • Projekt0h
  • Lekcje komputerowe0h
Wymagania wstępne:
Wiedza z zakresu podstaw metrologii i teorii i podstaw pomiarów współrzędnościowych, mikro i makrogeometrii powierzchni
Limit liczby studentów:
30
Cel przedmiotu:
umiejętność zastosowania właściwej metody pomiaru i oceny do wymagań
Treści kształcenia:
1. Tolerancje geometryczne normy międzynarodowe ISO GPS i norma ASME Ocena zgodności wyrobu z wymaganiami funkcjonalnymi. Niepewność całkowita. Niejednoznaczność opisu funkcji. Niejednoznaczność specyfikacji geometrii wyrobów za pomocą wymiarów z odchyłkami granicznymi. Niepewność pomiaru (metody + implemn¬tacji). Konieczność stosowania tolerancji geometrycznych. Normy systemu ISO GPS i norma amerykańska ASME Y14.5. FUN-SPEC – specyfikacja funkcjonalna. MAN-SPEC – specyfikacja wytwarzania. VERI-SPEC – specyfikacja weryfikacji. 2. Wymiar i jego interpretacja Element wymiarowalny (feature of size). Domyślna dwupunktowa interpretacja wymiaru wg ISO i modyfikator E – wymaganie powłoki (ISO 14405-1, ISO 286). Domyślna definicja wymiaru wg ASME. Modyfikator CT – element wymiarowalny o wspólnej tolerancji. Wymiary GG, GN, GX, CC, SA, LP. Pasowania luźne, mieszane i ciasne. 3. Tolerancje geometryczne GDT – podstawy Zasady ISO GPS (ISO 8015). Podział tolerancji geometrycznych (ISO 1101). Wyrób nominalny i zaobserwowany. Symbole. Oznaczenie tolerancji, oznaczenie bazy. Ozna-czenie elementu integralnego/pochodnego jako elementu tolerowanego/bazowego. 4. Tolerancje kształtu. Modyfikator CZ Tolerancje prostoliniowości, płaskości, okrągłości, walcowości. Parametry i źródła błędów pomiarów techniką współrzędnościową na przykładzie pomiarów odchyłek okrągłości. Relacje między tolerancjami kształtu. Tolerancja płaskości ze polem łączonym (CZ). Tolerancja prostoliniowości osi z wymaganiem maksimum materiału. 5. Bazy i układy baz Baza, element bazowy, odwzorowanie bazy. Baza pojedyncza (prosta, płaszczyzna), bazy cząstkowe (datum targets), układy baz (datum systems) – ISO 5449. Odwzorowa-nie elementów bazowych w pomiarach na współrzędnościowej maszynie pomiarowej. 6. Tolerancje kierunku. Modyfikator T Tolerancje prostopadłości, równoległości i nachylenia elementu pochodnego (osi) oraz płaszczyzny. Tolerancje kierunku z modyfikatorami CZ i T(tangent plane – płaszczyzna przylegająca). Ograniczenie odchyłek kształtu przez tolerancje kierunku. 7. Tolerancje położenia Tolerancje pozycji elementów pochodnych (punktu, osi, płaszczyzn symetrii) oraz płaszczyzny. Tolerancje pozycji szyku prostokątnego/kołowego otworów (ISO 5458). Wymiary teoretycznie dokładne. Modyfikatory CZ (pole łączone), SZ (pola oddzielne) oraz >< (więzy tylko dla kierunku) dla tolerancji pozycji szyku otworów. Kombinacja tolerancji dla tolerancji pozycji (ASME). Tolerancje współosiowości względem pojedyn-czej osi, osi wspólnej oraz układu baz. Tolerancje symetrii względem pojedynczej bazy. Ograniczenie odchyłek kierunku i kształtu przez tolerancje położenia. 8. Tolerancje profilu linii/powierzchni z bazą lub bez bazy Modyfikatory UF, UZ. Tolerancje profilu linii/powierzchni (ISO1660) jako tolerancje ograniczające wymiary oraz odchyłki kształtu, kierunku i położenia. Modyfikator UF – element scalony. Tolero¬wanie stożków. Modyfikatory dookoła i ze wszystkich stron. Modyfikator UZ – asyme¬trycznie usytuowane pole tolerancji. Tolerancje profilu linii/powierzchni dla szyku ele¬mentów. Modyfikator ><. Kombinacja tolerancji profilu linii/powierzchni (ASME). Gięta rura: pomiar odchyłki profilu linii z wykorzystaniem ramienia pomiarowego z widełkami, pomiar odchyłki profilu powierzchni z wykorzystaniem projekcji światła strukturalnego. 9. Modyfikatory M, L, R Wymagania: maksimum materiału (MMR), minimum materiału (LMR) i wzajemności (RPR) – ISO 2692. Tolerancje prostopadłości, pozycji, współosiowości z MMR. Tole-rancje pozycji pojedynczych otworów i szyku otworów prostokątnego/współosiowego /kołowego z MMR. Wpływ odchyłki wymiaru elementu bazowego na rozszerzenie wartości tolerancji dla elementu tolerowanego. Modyfikator SIM. Cele stosowania modyfikatorów M i L. Przykłady zerowej wartości tolerancji dla MMR i LMR. Obliczanie wymiarów sprawdzianów działania dla wymagania maksimum materiału. 10. Tolerancje bicia Tolerancje bicia obwodowego promieniowego, osiowego. Tolerancje bicia całkowitego promieniowego i całkowitego osiowego. Tolerancja bicia jako tolerancja ograniczająca odchyłki kształtu i położenia. 11. Modyfikatory P, F Zewnętrzne pole tolerancji dla otworu gwintowanego. Tolerowanie przecinania się osi. Tolerowanie stanu swobodnego. 12. Tolerancje ogólne Tolerancje ogólne wymiaru i tolerancje ogólne geometryczne (ISO 2768; ISO 22081). 13. Podstawowe różnice między ISO 1101:2017 oraz ASME Y14.5-2018. Wybrane nowe symbole wprowadzone w ISO 1101:2017 oraz ASME Y14.5-2018. Modyfikator E i Rule #1 (ASME). Zerowa wartość tolerancji dla MMC i LMC, a mody-fikator wzajemności R wg ISO. Tolerancje elementów pochodnych wg ISO i ASME. 14. Ćwiczenia komputerowe i tablicowe Specyfikacja wymagań funkcjonalnych za pomocą tolerancji geometrycznych, inter-pretacja wyspecyfikowanych wymagań. Graficzne, wirtualne wyznaczanie odchyłek. Tolerancje geometryczne i technika pomiarów współrzędnościowych.
Metody oceny:
egzamin
Egzamin:
nie
Literatura:
Zbigniew Humienny Specyfikacje geometrii wyrobów GPS 2006
Witryna www przedmiotu:
brak
Uwagi:
bd

Efekty uczenia się

Profil ogólnoakademicki - wiedza

Charakterystyka PPP_W1
Zna techniki pomiarowe i umie dobrać urządzenie, przetwornik, metodę pozyskania danych o procesie na podstawie dokumentacji technicznej
Weryfikacja: dyskusja i zaliczenie ćwiczeń
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_W10, K_W19
Powiązane charakterystyki obszarowe: P6U_W, I.P6S_WG.o, III.P6S_WG

Profil ogólnoakademicki - umiejętności

Charakterystyka PPP_U1
Umie analizować dokumentację i zaprojektować proces pomiarowy
Weryfikacja: zaliczenie ćwiczeń
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_U10, K_U13, K_U26
Powiązane charakterystyki obszarowe: P6U_U, I.P6S_UW.o, III.P6S_UW.o, I.P6S_UO