- Nazwa przedmiotu:
- Układy hydrauliczne i pneumatyczne
- Koordynator przedmiotu:
- dr inż. Paweł Ciężkowski
- Status przedmiotu:
- Obowiązkowy
- Poziom kształcenia:
- Studia I stopnia
- Program:
- Mechatronika Pojazdów i Maszyn Roboczych
- Grupa przedmiotów:
- Obowiązkowe
- Kod przedmiotu:
- 1150-MT000-IZP-0316
- Semestr nominalny:
- 6 / rok ak. 2022/2023
- Liczba punktów ECTS:
- 2
- Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się:
- 1) Liczba godzin kontaktowych - 9, w tym:
a) wykład - 8 godz.;
b) konsultacje - 1 godz.
2) Praca własna studenta – 47, w tym:
a)	 16 godz. – bieżące przygotowywanie studenta do wykładu,
b)	 15 godz. –studia literaturowe,
c)	 16 godz. – przygotowywanie się studenta do egzaminu,
3) RAZEM – 56 godz.
- Liczba punktów ECTS na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
-  1 punkt  ECTS – liczba godzin kontaktowych -9,  w tym:
a) wykład -8 godz.;
b) konsultacje - 1 godz.
- Język prowadzenia zajęć:
- polski
- Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym:
- -
- Formy zajęć i ich wymiar w semestrze:
- 
            
                - Wykład15h
- Ćwiczenia0h
- Laboratorium0h
- Projekt0h
- Lekcje komputerowe0h
 
- Wymagania wstępne:
- Podstawowa wiedza na temat podstawowych pojęcia związanych z napędem i sterowaniem hydraulicznym, pneumatycznym, elektrycznym. Podstawową wiedzę w zakresie znajomości konstrukcji i działania elementów hydraulicznych i pneumatycznych (wysłuchanie wykładów: Podstawy Napędów Hydraulicznych i Pneumatycznych, Maszyny Robocze)
- Limit liczby studentów:
- zgodnie z zarządzeniem Rektora
- Cel przedmiotu:
- W ramach przedmiotu studenci poznają podstawowe pojęcia związane z napędem, sterowaniem i projektowaniem układów hydraulicznych, pneumatycznym oraz zasady związane z doborem elementów i ich eksploatacją. W ramach wykładu studenci zdobywają doświadczenie z zakresu intuicyjnych metod projektowania układów hydraulicznych i pneumatycznych. Nabywają umiejętność doboru rodzaju i podstawowych parametrów układu napędowego, roboczego (hydrostatycznego lub pneumatycznego) i jego zespołów do określonego pojazdu, maszyny lub urządzenia. Umiejętność rysowania i czytania schematów układów pneumatycznych i hydraulicznych. Zdobywają wiedzę o kryteriach projektowania układów pneumatycznych i hydraulicznych. Potrafią sterować elementami wykonawczymi projektowanego napędu hydraulicznego lub pneumatycznego. Posiada wiedzę o elementach stosowanych w układach hydraulicznych i pneumatycznych.
- Treści kształcenia:
- 1. Zapoznanie studentów z podstawowymi wiadomościami z zakresu projektowania układów hydraulicznych i pneumatycznych. Wiadomości te dotyczą: sposobu i kolejności postępowania przy projektowaniu i obliczaniu napędów hydraulicznych i pneumatycznych.
2. Napędy (hydrokinetyczne, hydrostatyczne, hydrostatyczno-mechaniczne) i sterowanie jazdą maszyn roboczych i pojazdów. 
3. Zasady doboru elementów hydraulicznych projektowanego układu.  Przedstawienie przykładowych schematów hydraulicznych układów napędowych i osprzętu w maszynach roboczych. Omówienie zasad uruchamiania układów hydraulicznych.
4. Omówienie prostych układów sterowania hydraulicznego i pneumatycznego. Obiegi cieczy (otwarte, półzamknięte, zamknięte).
5. Podstawowe zabezpieczenia układów hydrostatycznych przed przeciążeniem lub umożliwienie poprawnej pracy i zróżnicowania ciśnienia w różnych obwodach układu.
6. Zasady współpracy kilku pomp hydraulicznych.
7. Synchronizacja ruchu siłowników pneumatycznych, cylindrów i silników hydraulicznych.
8. Ogólne zasady sterowania i regulacji: mechaniczne, elektromechaniczne, hydrauliczne objętościowe, hydrauliczne dławieniowe, serwohydrauliczne, elektryczne proporcjonalne, elektryczne serwo.
9. Omówienie elementów sterujących w układach hydraulicznych oraz układy ich połączeń w napędach hydraulicznych.
10. Omówienie elementów sterujących w układach pneumatycznych oraz układy ich połączeń w napędach pneumatycznych
- Metody oceny:
- Zaliczenie na podstawie dwóch pisemnych sprawdzianów ocenionych pozytywnie na minimum 3.0. Ocena końcowa jest średnią arytmetyczną ocen pozytywnych uzyskach z dwóch sprawdzianów
- Egzamin:
- nie
- Literatura:
- 1.	Bartnicki A., Sprawka P., Zastosowanie hydrostatycznych układów napędowych we współczesnych maszynach i pojazdach lądowych, LOGITRANS, Szczyrk 2008.
2.	Baszta T. M., Hydraulika w budowie maszyn, poradnik Warszawa: Wydaw. Nauk.-Techn., 1966.
3.	Budny E., Napęd i sterowanie układów hydraulicznych w maszynach roboczych. ITE, Radom 2001. 
4.	Dindorf R., Hydraulika i pneumatyka. Podstawy, ćwiczenia, laboratorium, wyd. Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej, 2003r.
5.	Garbacik A. (red), Studium projektowania układów hydraulicznych. Ossolineum, Kraków 1997.
6.	Kotnis G., Budowa i eksploatacja układów hydraulicznych w maszynach, Wyd. KaBe 2011.
7.	Kubrak E, Kubrak J., Hydraulika techniczna. Przykłady obliczeń, wyd. Wydawnictwo SGGW, 2004r..
8.	Lipski J., Napędy i sterowania hydrauliczne, wyd. WKŁ, 1991r.
9.	Stawiarski D., Urządzenia pneumatyczne w obrabiarkach i przyrządach. WNT, Warszawa 1975.
10.	Stryczek S., Napęd hydrostatyczny tom I, Wydawnictwo Naukowo - Techniczne, Warszawa 2005. 
11.	Szenajch W., Napęd i sterowanie pneumatyczne. WNT, Warszawa 1992.
12.	Szydelski Z., Napęd i sterowanie hydrauliczne w pojazdach i samojezdnych maszynach roboczych, Wydawnictwo Naukowo - Techniczne, Warszawa 1980.
13.	Świder J., Wszołek G., Metodyczny zbiór zadań laboratoryjnych i projektowych ze sterowania procesami technologicznymi. Układy pneumatyczne i elektropneumatyczne ze sterowaniem logicznym. Wydawnictwo Poli-techniki Śląskiej, Gliwice 2003.
14.	Świder J., Sterowanie i automatyzacja procesów technologicznych i układów mechatronicznych. Układy pneumatyczne i elektropneumatyczne ze sterowaniem logicznym. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2002.
- Witryna www przedmiotu:
- -
- Uwagi:
- -
Efekty uczenia się
    Profil ogólnoakademicki - wiedza
                    - Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_W1
- Student ma wiedzę o elementach stosowanych w układach hydraulicznych i pneumatycznych 
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_W11, KMchtr_W12, KMchtr_W17
 Powiązane charakterystyki obszarowe:
- Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_W2
- Student ma szczegółową wiedzę związaną z budową i funkcjonowaniem urządzeń i układów hydraulicznych i pneumatycznych
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_W11, KMchtr_W12, KMchtr_W17
 Powiązane charakterystyki obszarowe:
- Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_W3
- Posiada wiedzę o elementach stosowanych w układach hydraulicznych i pneumatycznych
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_W12, KMchtr_W17, KMchtr_W11
 Powiązane charakterystyki obszarowe:
- Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_W4
- Ma wiedzę z zakresu układów sterowania w maszynach i urządzeniach z napędem hydraulicznym i pneumatycznym.
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_W04
 Powiązane charakterystyki obszarowe:
- Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_W5
- Posiada wiedzę o kryteriach projektowania układów hydraulicznych i pneumatycznych.
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_W11, KMchtr_W12, KMchtr_W17
 Powiązane charakterystyki obszarowe:
- Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_W6
- Zna zasady doboru elementów projektowanego układu.
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_W11, KMchtr_W12, KMchtr_W17
 Powiązane charakterystyki obszarowe:
- Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_W7
- Potrafi sterować elementami wykonawczymi projektowanego napędu hydraulicznego lub pneumatycznego.
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_W13
 Powiązane charakterystyki obszarowe:
Profil ogólnoakademicki - umiejętności
                    - Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_U1
- Student potrafi planować i budować układy hydrauliczne i pneumatyczne.
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_U01, KMchtr_U04, KMchtr_U07, KMchtr_U08, KMchtr_U18
 Powiązane charakterystyki obszarowe:
- Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_U2
- Student potrafi wykorzystać metody symulacyjne do projektowania i oceny układów hydraulicznych i pneumatycznych oraz układów sterowania.
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_U09
 Powiązane charakterystyki obszarowe:
- Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_U3
- Student potrafi dokonać analizy funkcjonowania istniejących układów hydraulicznych i pneumatycznych oraz przedstawić, metodę poprawy funkcjonalności układów.
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_U15
 Powiązane charakterystyki obszarowe:
- Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_U4
- Zna zasady doboru elementów projektowanego układu.
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_U03
 Powiązane charakterystyki obszarowe:
- Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_U5
- Potrafi czytać schematy układów hydraulicznych i pneumatycznych.
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_U03
 Powiązane charakterystyki obszarowe:
Profil ogólnoakademicki - kompetencje społeczne
                    - Charakterystyka 1150-MT000-IZP-0316_K1
- Student potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej role projektanta i wykonawcy oraz obsługującego urządzenia wyposażone w układy hydrauliczne i pneumatyczne
 Weryfikacja: Sprawdzian
 Powiązane charakterystyki kierunkowe: 
                        KMchtr_K01, KMchtr_K03, KMchtr_K05, KMchtr_K04
 Powiązane charakterystyki obszarowe: