Drukuj Eksport do pliku (MS Word)
Nazwa przedmiotu:
System ochrony praw człowieka
Koordynator przedmiotu:
dr R. Puchta
Status przedmiotu:
Fakultatywny ograniczonego wyboru
Poziom kształcenia:
Studia I stopnia
Program:
Administracja
Grupa przedmiotów:
Obieralne
Kod przedmiotu:
A13_SOPC
Semestr nominalny:
5 / rok ak. 2019/2020
Liczba punktów ECTS:
3
Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się:
75 godz., w tym: praca na ćwiczenia - 30 godz.; praca własna studenta - 45 godz. (przeczytanie i opanowanie literatury, aktów normatywnych i orzecznictwa; rozwiązywanie kazusów i innych prac pisemnych)
Liczba punktów ECTS na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
1,2 pkt ECTS
Język prowadzenia zajęć:
polski
Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym:
0
Formy zajęć i ich wymiar w semestrze:
  • Wykład0h
  • Ćwiczenia30h
  • Laboratorium0h
  • Projekt0h
  • Lekcje komputerowe0h
Wymagania wstępne:
Przedmiot dedykowany jest dla studentów III roku studiów licencjackich. Student, przystępując do zajęć, powinien mieć co najmniej podstawową wiedzę na temat wolności i praw człowieka – uzyskaną w szczególności w ramach przedmiotu obowiązkowego z prawa konstytucyjnego.
Limit liczby studentów:
grupa obieralna
Cel przedmiotu:
Celem zajęć jest przedstawienie, usystematyzowanie i pogłębienie wiedzy na temat krajowych i międzynarodowych systemów ochrony praw człowieka. Tematyka ćwiczeń obejmuje międzynarodowy, europejski (regionalny) i unijny systemy ochrony podstawowych praw i wolności, oparte na Międzynarodowych Paktach Praw Człowieka, Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Przedmiotem zajęć będą również szczegółowe zagadnienia związane z realizacją konstytucyjnych środków ochrony, składających się na prawo dostępu do sądu, prawo do złożenia skargi konstytucyjnej do Trybunału Konstytucyjnego oraz prawo dostępu do Rzecznika Praw Obywatelskich.
Treści kształcenia:
1. PRAWA CZŁOWIEKA JAKO PRZEDMIOT REGULACJI PRAWNEJ. 1.1. Prawa człowieka jako instytucje prawne. 1.2. Systematyka i charakterystyka podstawowych systemów ochrony praw człowieka. 1.3. Kształtowanie się zarówno międzynarodowych i europejskich systemów ochrony, jak i krajowego systemu ochrony. 1.4. Podstawowe międzynarodowe i europejskie akty normatywne regulujące problematykę ochrony praw człowieka. 1.5. Konstytucja jako akt wysłowiający konstytucyjne prawa i wolności. 2. OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA W SYSTEMIE ORGANIZACJI NARODÓW ZJEDNOCZONYCH (ONZ). 2.1. Organizacja Narodów Zjednoczonych a ochrona praw człowieka. Karta Narodów Zjednoczonych. 2.2. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka – status prawny i treść. 2.3. Międzynarodowe Pakty Praw – status prawny i treść. 2.4. Komitet Praw Człowieka. 2.5. Inne traktaty w systemie ONZ. 3. EUROPEJSKI (REGIONALNY) SYSTEM OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA. 3.1. Rada Europy a ochrona praw człowieka. 3.2. Europejska Konwencja Praw Człowieka – status prawny i treść. 3.3. Europejski Trybunał Praw Człowieka – organizacja i zakres właściwości. 3.4. Typy skarg do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i zasady ich rozpoznawania. 3.5. Wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i ich skutki. 3.6. Inne konwencje w systemie Rady Europy. 4. UNIJNY SYSTEM OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA. 4.1. Unia Europejska a ochrona praw człowieka. 4.2. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej – status prawny, treść oraz warunki powoływania się na jej przepisy. 4.3. Przystąpienie Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. 4.4. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej – organizacja i zakres właściwości. 4.5. Sądy krajowe jako sądu europejskie. 5. INNE REGIONALNE SYSTEMY OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA. 5.1. Międzyamerykański system ochrony praw człowieka. 5.2. Afrykański system ochrony praw człowieka. 6. OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA PRZED SĄDAMI KRAJOWYMI. 6.1. Istota i treść konstytucyjnego prawa do sądu. Zakaz zamykania sądowej drogi dochodzenia naruszonych praw i wolności. 6.2. Struktura sądów w Polsce i charakter spraw rozpoznawanych przez poszczególne kategorie sądów. 6.3. Ochrona praw człowieka w postępowaniach sądowych. Zasada bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji dotyczących praw i wolności oraz pierwszeństwo międzynarodowych i unijnych aktów prawnych przed ustawami. 7. OCHRONA PRAW KONSTYTUCYJNYCH PRZED TRYBUNAŁEM KONSTYTUCYJNYM. 7.1. Trybunał Konstytucyjny jako gwarant poszanowania konstytucyjnych praw i wolności. 7.2. Formy kontroli zgodności aktów prawnych z konstytucyjnymi prawami i wolnościami. Tryby inicjowania kontroli. 7.3. Skarga konstytucyjna jako indywidualny środek ochrony praw i wolności. 8. SKARGA KONSTYTUCYJNA DO TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO. 8.1. Polski model skargi konstytucyjnej na tle porównawczym. 8.2. Konstytucyjne przesłanki wniesienia skargi konstytucyjne. 8.3. Ustawowe wymagania formalne dotyczące sporządzenia i wniesienia skargi konstytucyjnej. 8.4. Tryb rozpoznania skargi konstytucyjnej przez Trybunał Konstytucyjny. 8.5. Skutki rozpoznania skargi konstytucyjnej dla skarżącego i całego systemu prawnego. 9. RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH I INNE ORGANY OCHRONY PRAW. 9.1. Geneza i charakter instytucji ombudsmana. 9.2. Polski model ombudsmana i jego geneza. 9.3. Pozycja ustrojowa, zadania i kompetencje Rzecznika Praw Obywatelskich obecnie. 9.4. Zasady dochodzenia ochrony praw człowieka przed Rzecznikiem Praw Obywatelskich. 9.5. Środki prawne przysługujące Rzecznikowi Praw Obywatelskich służące zapewnieniu ochrony praw człowieka. 9.6. Rzecznik Praw Dziecka i inne krajowe organy ochrony – ich status i zadania. 10. WSPÓŁCZESNE TENDENCJE W ZAKRESIE OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA.
Metody oceny:
Podstawą oceny końcowej z przedmiotu będzie wynik sprawdzianu pisemnego (kolokwium zaliczeniowego). Warunkiem przystąpienia do tego sprawdzianu będzie nieprzekroczenie limitu nieobecności. Obecność studenta na zajęciach (ćwiczeniach) jest obowiązkowa i będzie weryfikowana na każdych zajęciach przez sprawdzenie listy obecności. W ciągu semestru student nie może przekroczyć limitu dwóch (2) nieobecności. W wypadku wystąpienia szczególnej sytuacji losowej zasady usprawiedliwienia nieobecności ponad wskazany limit, w tym sposób zaliczenia materiału, ustali indywidualnie kierownik przedmiotu. Kolokwium zaliczeniowe będzie miało formę pisemnego sprawdzianu składającego się z części testowej (10 pytań w postaci testu jednokrotnego wyboru) oraz części opisowej (2 pytania otwarte wymagające syntetycznej odpowiedzi). Za poprawną odpowiedź na pytanie z testu jednokrotnego wyboru można uzyskać 1 pkt, zaś za poprawną odpowiedź na pytanie otwarte: 1—5 pkt. Maksymalny wynik punktowy wynosi 20 pkt. Ogólna punktacja: 0—10 pkt — ocena niedostateczna (2,0), 11—12 pkt — ocena dostateczna (3,0), 13—14 pkt — ocena dostateczna plus (3,5), 15—16 pkt — ocena dobra (4,0), 17—18 pkt — ocena dobra plus (4,5), 19—20 pkt — ocena bardzo dobra (5,0). Podczas egzaminu nie można korzystać z pomocy dydaktycznych i elektronicznych nośników informacji. Kierownik przedmiotu, ustalając ocenę końcową z przedmiotu, uwzględnia również wyniki bieżącej weryfikacji wiedzy studenta, w szczególności przygotowanie merytoryczne do zajęć oraz aktywność podczas zajęć (w tym wygłoszenie referatu). Studenci, którzy z kolokwium zaliczeniowego nie otrzymali wyniku pozytywnego albo byli nieobecni, będą mogli – tylko raz – przystąpić do kolokwium w terminie poprawkowym. Zasady dopuszczenia do sprawdzianu w terminie poprawkowym, jego forma oraz zasady zaliczenia są takie same jak sprawdzianu w pierwszym terminie.
Egzamin:
nie
Literatura:
LITERATURA PODSTAWOWA: - W. Brzozowski, A. Krzywoń, M. Wiącek, Prawa człowieka, Wydawnictwo Wolters Kluwer, wydanie 1, Warszawa 2018 (lub nowsze wydania). LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: - M. Chmaj (red.), Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2016; - B. Gronowska, T. Jasudowicz i in., Prawa człowieka i ich ochrona, Wydawnictwo TNOiK, wydanie 2, Toruń 2010; - J. Hołda, Z. Hołda, D. Ostrowska, Prawa człowieka. Zarys wykładu, Wydawnictwo Wolters Kluwer, wydanie 4, Warszawa 2014; - M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukowska, Prawa człowieka i systemy ich ochrony. Zarys wykładu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2004.
Witryna www przedmiotu:
do uzupełnienia
Uwagi:
do uzupełnienia

Efekty uczenia się

Profil ogólnoakademicki - wiedza

Charakterystyka W_1
Po ukończeniu zajęć student ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat podstawowych międzynarodowych systemów ochrony praw człowieka. Zna znaczenie systemu ONZ i Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Zna system ochrony oparty na Europejskiej Konwencji Praw Podstawowych oraz wie, w jakim zakresie i w jaki sposób można poszukiwać ochrony przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Rozumie znaczenie Unii Europejskiej i Karty Praw Podstawowych UE w zakresie ochrony praw człowieka.
Weryfikacja: Wiedza studenta będzie weryfikowana na bieżąco podczas zajęć w ramach dyskusji nad omawianymi na nich zagadnieniami. Będą bowiem brane pod uwagę przygotowanie merytoryczne studenta do zajęć i jego aktywność. Będzie sprawdzana również umiejętność zastosowania wiedzy podczas rozwiązywania samodzielnie kazusów lub opracowywania krótkich prac pisemnych. Weryfikacja końcowa wiedzy studenta będzie miała formę sprawdziany pisemnego (kolokwium zaliczeniowego) na koniec cyklu zajęć.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_W01, K_W03, K_W05
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_WG, II.S.P6S_WG.1, II.S.P6S_WG.2, II.H.P6S_WG.1.o, I.P6S_WK, II.S.P6S_WG.3, II.H.P6S_WG/K.o
Charakterystyka W_2
Po zakończeniu zajęć student zna podstawowe mechanizmy poszukiwania ochrony praw człowieka w krajowym (polskim) systemie ochrony. Zna treść gwarancji składających się na prawo do sądu oraz rozumie znaczenie sądów w zakresie ochrony praw człowieka. Zna zakres i zasady poszukiwania ochrony przed Trybunałem Konstytucyjnym, w szczególności podstawowe zasady dotyczące konstruowania skarg konstytucyjnych. Student ma również podstawową wiedzę na temat innych krajowych organów ochrony praw człowieka, w szczególności Rzecznika Praw Obywatelskich.
Weryfikacja: Wiedza studenta będzie weryfikowana na bieżąco podczas zajęć w ramach dyskusji nad omawianymi na nich zagadnieniami. Będą bowiem brane pod uwagę przygotowanie merytoryczne studenta do zajęć i jego aktywność. Będzie sprawdzana również umiejętność zastosowania wiedzy podczas rozwiązywania samodzielnie kazusów lub opracowywania krótkich prac pisemnych. Weryfikacja końcowa wiedzy studenta będzie miała formę sprawdziany pisemnego (kolokwium zaliczeniowego) na koniec cyklu zajęć.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_W01, K_W03, K_W04
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_WG, II.S.P6S_WG.1, II.S.P6S_WG.2, II.H.P6S_WG.1.o, I.P6S_WK, II.S.P6S_WG.3, II.H.P6S_WG/K.o, II.X.P6S_WG.2

Profil ogólnoakademicki - umiejętności

Charakterystyka U_1
Po zakończeniu zajęć student potrafi zidentyfikować dopuszczalny i adekwatnych do danej sytuacji środek ochrony praw człowieka, spełniający warunki dostępności skargi lub wniosku.
Weryfikacja: Umiejętności studenta będą weryfikowane w toku zajęć w ramach dyskusji nad omawianymi na nich zagadnieniami, poprzez rozwiązywanie kazusów i przygotowywanie samodzielne krótkich prac pisemny, a także przy okazji kolokwium zaliczeniowego.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_U01, K_U02, K_U04
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_UW, II.S.P6S_UW.1, II.S.P6S_UW.2.o, II.S.P6S_UW.3.o, II.H.P6S_UW.1
Charakterystyka U_2
Po zakończeniu zajęć student potrafi sporządzić - na tle niezłożonej sytuacji faktycznej - pismo (np. skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich) z żądaniem udzielenia ochrony przed naruszeniem podstawowych praw lub wolności.
Weryfikacja: Umiejętności studenta będą weryfikowane w toku zajęć w ramach dyskusji nad omawianymi na nich zagadnieniami, poprzez rozwiązywanie kazusów i przygotowywanie samodzielne krótkich prac pisemny, a także przy okazji kolokwium zaliczeniowego.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_U01, K_U02, K_U08
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_UW, II.S.P6S_UW.1, II.S.P6S_UW.2.o, II.S.P6S_UW.3.o, II.H.P6S_UW.1, I.P6S_UK

Profil ogólnoakademicki - kompetencje społeczne

Charakterystyka K_1
Student rozumie wagę i znaczenie gwarancji instytucjonalnych i proceduralnych z zakresu ochrony praw człowieka. Rozumie potrzebę zapewnienia efektywności polskich organów ochrony, takich jak sądy, Trybunał Konstytucyjny czy Rzecznik Praw Obywatelskich. Umie również ocenić znaczenie członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych i europejskich systemach ochrony praw człowieka, w szczególności rozumie wagę i znaczenie orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w tej dziedzinie.
Weryfikacja: Umiejętności studenta będą weryfikowane w toku zajęć w ramach dyskusji nad omawianymi na nich zagadnieniami, poprzez rozwiązywanie kazusów i przygotowywanie samodzielne krótkich prac pisemny, a także przy okazji kolokwium zaliczeniowego. Student powinien wykazać się zdolnością samodzielnego formułowania uargumentowanego stanowiska na temat wagi i znaczenia gwarancji instytucjonalnych i proceduralnych w zakresie ochrony praw człowieka.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_K01, K_K04, K_K05
Powiązane charakterystyki obszarowe: I.P6S_KO