Drukuj Eksport do pliku (MS Word)
Nazwa przedmiotu:
Gleboznawstwo
Koordynator przedmiotu:
dr hab. inż. Agnieszka Pusz, prof. uczelni, prof. dr hab. inż. Piotr Skłodowski
Status przedmiotu:
Obowiązkowy
Poziom kształcenia:
Studia I stopnia
Program:
Ochrona Środowiska
Grupa przedmiotów:
Obowiązkowe
Kod przedmiotu:
1110-OS000-ISP-3302
Semestr nominalny:
3 / rok ak. 2023/2024
Liczba punktów ECTS:
4
Liczba godzin pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się:
Wykład: 30 godzin Laboratorium: 15 godzin Zapoznanie się z literaturą: 10 godzin Przygotowanie sprawozdań z badań: 15 godzin Przygotowanie do laboratorium: 15 godzin Przygotowanie do egzaminu: 15 godzin Razem: 100 godzin
Liczba punktów ECTS na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
2
Język prowadzenia zajęć:
polski
Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym:
nie dotyczy
Formy zajęć i ich wymiar w semestrze:
  • Wykład30h
  • Ćwiczenia0h
  • Laboratorium15h
  • Projekt0h
  • Lekcje komputerowe0h
Wymagania wstępne:
Biologia (W+L), Ekologia (W+C+L)
Limit liczby studentów:
Cel przedmiotu:
Celem nauczania przedmiotu jest zrozumienie zjawisk i procesów zachodzących w środowisku glebowym. Zapoznanie studentów z procesem kształtowania się gleb, ich rolą w środowisku przyrodniczym, z genezą, budową i właściwościami gleb, ich przynależnością systematyczną i rozmieszczeniem na obszarze kraju oraz degradacją gleb.
Treści kształcenia:
Program wykładu: Powstawanie gleb i czynniki glebotwórcze. Pojęcie gleby i jej znaczenie w środowisku przyrodniczym. Ochrona gleb – regulacje prawne. Czynniki i procesy glebotwórcze. Procesy i produkty wietrzenia skał. Wietrzenie fizyczne, biochemiczne. Minerały ilaste. Właściwości fizyczne gleb. Gleba jako układ trójfazowy. Faza stała gleby – skład granulometryczny, stany konsystencji, lepkość, zwięzłość, pęcznienie. Faza ciekła – postacie wody glebowej i ich znaczenie dla roślin, chemizm wody glebowej. Faza gazowa – skład powietrza glebowego. Właściwości fizykochemiczne i chemiczne gleb. Odczyn i kwasowość gleb. Skład chemiczny gleb. Formy i związki pierwiastków chemicznych wchodzących w skład gleby. Właściwości sorpcyjne i buforowe. Ekologiczne znaczenie sorpcyjnych i buforowych właściwości gleb. Materia organiczna w glebach. Pojęcie materii i substancji organicznej. Skład i jej właściwości. Rozkład, mineralizacja i humifikacja związków organicznych. Formy i typy próchnicy. Zawartość próchnicy w glebach. Zasobność i żyzność gleb. Urodzajność gleby. Gleba jako element środowiska. Klasa użytkowa, bonitacyjna i siedliskowa gleb w Polsce. Morfologia gleb – podstawowe pojęcia, poziomy genetyczne i ich oznaczenie. Budowa profilu, miąższość, struktura i tekstura. Analiza map glebowo–rolniczych. Systematyka gleb Polski. Program zajęć laboratoryjnych: Omówienie właściwości fizycznych i chemicznych gleb. Pobranie próbek w terenie. Oznaczenie wilgotności aktualnej i wody higroskopowej. Skład fazy stałej gleby – oznaczanie składu granulometrycznego metodą Casagrande'a w modyfikacji Prószyńskiego. Odczyn i kwasowość. Rola wapnia w glebie, oznaczenie zawartości węglanów metodą Scheiblera. Właściwości sorpcyjne gleb: suma zasadowych kationów wymiennych, pojemność sorpcyjna i stopień wysycenia kompleksu sorpcyjnego. Oznaczenie wybranych makroelementów w glebie. Opis profili glebowych.
Metody oceny:
Zasady ustalania oceny zintegrowanej Ocena zintegrowana = ocena z wykładu x 0,6 + ocena z ćwiczeń laboratoryjnych x 0,4 Warunki zaliczenia wykładu: egzamin pisemny, pytania otwarte. Warunki zaliczenia zajęć laboratoryjnych: przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników, ocena sprawozdań domowych, sprawdzenie wiadomości przed rozpoczęciem zajęć, kolokwium.
Egzamin:
tak
Literatura:
1. Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z. „Badania ekologiczno-gleboznawcze”. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004 r. 2. Białousz S., Skłodowski P. „Ćwiczenia z gleboznawstwa i ochrony gruntów”. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2007 r. 3. Gorlach E., Mazur T. „Chemia rolna”. PWN, Warszawa 2001 r. 4. Karczewska A. „Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych”. Wyd. II, Wydawnictwo UP we Wrocławiu. Wrocław 2012 r. 5. Kowalik S. „Zagadnienia z gleboznawstwa dla studentów inżynierii środowiska”. Wyd. drugie pop., AGH Kraków 2007 r. 6. Lityński T., Jurkowska H. „Żyzność gleb i odżywianie się roślin”. Państwowe Wyd. Naukowe, Warszawa 1982 r. 7. Mercik S. (red.) „Chemia rolna. Podstawy teoretyczne i praktyczne”. Wyd. SGGW, Warszawa 2002 r. 8. Skłodowski P. (red.) "Podstawy gleboznawstwa". Wydawnictwo OWPW, Warszawa 2014 r. 9. Siuta J. „Gleba – diagnozowanie stanu i zagrożenia”. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa 1995 r. 10. Zawadzki S. (red.) „Gleboznawstwo”. Podręcznik dla studentów. Wyd. IV popr. PWRiL, Warszawa 1999 r. 11. Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych.
Witryna www przedmiotu:
Uwagi:

Efekty uczenia się

Profil ogólnoakademicki - wiedza

Charakterystyka W01
Posiada wiedzę z zakresu ochrony środowiska glebowego, w tym na temat funkcji oraz właściwości fizycznych i chemicznych gleb.
Weryfikacja: Egzamin pisemny, pytania otwarte.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_W08, K_W07, K_W06
Powiązane charakterystyki obszarowe:
Charakterystyka W02
Zna i rozumie zjawiska i procesy zachodzące w środowisku glebowym w aspekcie jego ochrony.
Weryfikacja: Egzamin pisemny, pytania otwarte.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_W11, K_W09, K_W08
Powiązane charakterystyki obszarowe:
Charakterystyka W03
Posiada wiedzę na temat określania i rozpoznawania głównych typów gleb w celu optymalnego ich zagospodarowania.
Weryfikacja: Egzamin pisemny, pytania otwarte. Przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników, kolokwium.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_W12, K_W07
Powiązane charakterystyki obszarowe:

Profil ogólnoakademicki - umiejętności

Charakterystyka U01
Posiada umiejętność dotyczącą pobierania próbek glebowych do badań z różnych poziomów profilu glebowego.
Weryfikacja: Przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników, kolokwium.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_U16
Powiązane charakterystyki obszarowe:
Charakterystyka U02
Potrafi samodzielnie wykonać oznaczenia podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych gleb w terenie i laboratorium.
Weryfikacja: Przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników, kolokwium.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_U16, K_U15, K_U11
Powiązane charakterystyki obszarowe:
Charakterystyka U03
Potrafi przeprowadzić prawidłową ocenę uzyskanych wyników analiz właściwości fizycznych i chemicznych gleb oraz wyciągnąć wnioski.
Weryfikacja: Przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników, kolokwium.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_U10, K_U05
Powiązane charakterystyki obszarowe:
Charakterystyka U04
Posiada umiejętność interpretacji badań własnych na tle innych podobnych badań i zjawisk związanych z istotnymi procesami zachodzącymi w glebie.
Weryfikacja: Egzamin pisemny, pytania otwarte. Przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_U12, K_U10, K_U06, K_U05
Powiązane charakterystyki obszarowe:

Profil ogólnoakademicki - kompetencje społeczne

Charakterystyka K01
Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności - potrafi formułować problemy dotyczące interpretacji badań w celu pogłębienia rozumienia zjawisk i procesów zachodzących w środowisku.
Weryfikacja: Egzamin pisemny, pytania otwarte. Przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników, kolokwium.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_K07, K_K05, K_K01
Powiązane charakterystyki obszarowe:
Charakterystyka K02
Posiada umiejętność pracy w zespole - ma świadomość odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania oraz poszanowania zasad etyki i praw autorskich.
Weryfikacja: Przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników.
Powiązane charakterystyki kierunkowe: K_K04, K_K03
Powiązane charakterystyki obszarowe: